Indija je izvela raketne napade na Pakistan 7. maja. Povod za ovaj posljednji talas nasilja bio je napad ekstremista krajem aprila u indijskom dijelu Kašmira gdje je poginulo najmanje 26 turista, a za koji je Indija optužila Pakistan.
Korisnici Fejsbuka su podijelili video, tvrdeći da je njime dokumentovana akcija indijske protivvazdušne odbrane iznad Amritsara. (1, 2, 3) (arhivirano)
“Indija je prekjučer napala Pakistan. Pakistan je noćas uzvratio. Video prikazuje djelovanje indijske protuzračne obrane iznad Amritsara.
Amritsar je drugi najveći grad u indijskoj državi Punjab, a nalazi se nedaleko granice, odnosno 20-ak km od pakistanskog Lahorea. Izvješća iz Indije i Pakistana su kontradiktorna, pa je teško reći koliko konkretno ima žrtava i kakvi su vojni gubici”, piše u objavama.
Obrnuta pretraga skrinšota iz videa ukazuje da snimak nije aktuelan i da je podijeljen u pogrešnom kontekstu.
Najdalji rezultati pretrage vode do 3. avgusta 2024. godine.
Više medija (1, 2) (arhivirano 1, 2) i korisnika društvenih mreža (1, 2) (arhivirano 1, 2) objavilo je isti video uz opis da dokumentuje napad Izraela.
Portal turskog informativnog kanala A Haber je upravo 3. avgusta objavio (arhivirano) tekst praćen naslovom:
“Kiša raketa iz Hezbolaha na Izrael! Sirene odjekuju u okupiranoj državi”.
U tekstu je dostupan i skrinšot iz analiziranog videa.
“Kiša raketa iz Hezbolaha na Izrael!
Vidi se da su izraelski protivvazdušni odbrambeni sistemi presreli ispaljene rakete. Presretačke rakete ostavljale su svjetlosne tragove na nebu, dok su eksplozije širile varnice unaokolo”.
I u objavi na Iksu je precizirano da snimak prikazuje odbrambeni sistem Izraela.
“Gvozdena kupola presreće baraž raketa ispaljenih iz Libana ka sjevernom Izraelu”, piše u opisu objave.
Prema pisanju izraelskih medija, datum kada je ovaj video prvobitno objavljen poklapa se sa hronologijom događaja – 3. avgusta je došlo do razmjene vatre (arhivirano) između Izraela i Hezbolaha.
Kako prenosi The times of Israel, izraelski vazdušni udari pogodili su ciljeve u južnom Libanu.
Kao odgovor, Hezbolah je lansirao rakete na Gornju Galileju u sjevernom Izraelu, ali su one presretnute izraelskim sistemom “Gvozdena kupola”.
Dakle, video je podijeljen uz pogrešan kontekst, jer ne prikazuje odbrano djelovanje Indije, već se vidi odbrambeni sistem Izraela.
Zbog svega navedenog, objavu ocjenjujemo ocjenom dezinformacija.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
