Ova tvrdnja (arhivirano), iako naizgled logična jer CO₂ zaista učestvuje u fotosintezi, predstavlja klasičan primjer izvlačenja činjenica iz konteksta i korišćenja parcijalne istine da bi se relativizovala šteta izazvana klimatskim promjenama.
CO₂ jeste đubrivo – ali samo u laboratoriji
U kontrolisanim uslovima, kao što su staklenici, povećanje koncentracije ugljen-dioksida može da dovede do bržeg rasta biljaka. Ovo je poznato kao CO₂ fertilizacija – proces u kojem biljke koriste dodatni CO₂ za efikasniju fotosintezu. Međutim, kako za Reuters (arhivirano) objašnjava dr Florian Buš (arhivirano), stručnjak za fotosintezu sa Univerziteta u Birmingemu, ova pojava se ne može prenijeti na čitavu planetu:
“Samo zato što je CO₂ u staklenicima koristan za prinose, ne znači da nije izuzetno problematičan kada ga ima previše u atmosferi.”
Joeri Rogelj (arhivirano), profesor klimatske politike sa Imperial koledža u Londonu, takođe za Reuters pojašnjava da se radi o starom triku:
“To je argument koji polazi od nečega što jeste tačno u uslovima gdje su voda, svjetlost i hranjive materije pažljivo kontrolisani – ali se potpuno raspada kada se uzmu u obzir efekti klimatskih promjena u realnom svijetu.”
U prirodi rast ima granicu
U prirodnim uslovima, pozitivan efekat CO₂ na rast biljaka zavisi od brojnih faktora: dostupnosti vode, hranjivih materija, temperature, svjetlosti, tipa tla i same biljne vrste. Čak i kada su svi ti uslovi povoljni, efekat se brzo zasićuje. U studijama koje su sprovedene u prirodnim ekosistemima (arhivirano), pokazano je da se početni ubrzani rast biljaka vremenom smanjuje, a često se dešava i kompromitovanje zdravlja biljaka zbog klimatskog stresa.
“U eksperimentima (arhivirano) je pokazano da biljke u početku rastu brže pri većem CO₂, ali kako se nivo CO₂ dodatno povećava, njihov rast postaje slabiji, a otpornost manja”, za USA Today (arhivirano) objašnjava dr Entoni Daruze-Nardi (arhivirano), ekolog sa Univerziteta Teksas.
Uz to, višak CO₂ i porast globalne temperature dovode do učestalijih suša, toplotnih talasa, invazija štetočina i požara, što su sve faktori koji smanjuju, a ne povećavaju sposobnost biljaka i šuma da rastu i opstanu.
Biljke danas trpe više štete nego koristi
U izvještaju (arhivirano) Međuvladinog panela za klimatske promjene (IPCC), jasno se navodi da uticaji globalnog zagrijavanja negativno utiču na rast, širenje i opstajanje šumskih ekosistema. Porast temperature i promjene u režimu padavina čine mnoge ekosisteme manje otpornim, a neto sposobnost biljaka da „zarobe“ ugljen-dioksid iz atmosfere zapravo opada.
“CO₂ može da stimuliše rast, ali samo do određene tačke. Dugoročno, negativni efekti kao što su ekstremne temperature i suše imaju znatno veći uticaj na biljni svijet nego pozitivni efekti dodatnog CO₂”, kaže dr Anthony Darrouzet-Nardi.
Priroda nije plastenik
Ovakve tvrdnje često dolaze od pojedinaca ili grupa koje žele da umanje značaj klimatske krize, ili da stvore privid da povećanje CO₂ nije problem, već „prirodna korist“. U stvarnosti, to je jednostrana, manipulativna interpretacija, kojom se zanemaruju svi štetni efekti koje klimatske promjene donose ekosistemima, poljoprivredi i ljudskim društvima.
Planeta Zemlja nije staklenik sa precizno kontrolisanim uslovima. Iako CO₂ ima ulogu u rastu biljaka, njegov porast u atmosferi izazvan sagorijevanjem fosilnih goriva ima brojne negativne posljedice koje nadmašuju kratkoročne koristi. Umjesto da selektivno biramo podatke kako bismo opravdali status quo, moramo razumjeti širu sliku: klimatske promjene već ozbiljno narušavaju zdravlje šuma i cijelih ekosistema.
Ova tvrdnja dobija ocjene – pseudonauka i manipulisanje činjenicama.
Ocjenu “Pseudonauka” dobija medijski izvještaj koji pokušava da određena mišljenja, stavove, vrijednosti ili nalaze dobijene nenaučnim metodom, predstavi kao naučna otkrića ili činjenice. U ovakvim izvještajima često se pogrešno ili manipulativno interpretiraju postojeća naučna istraživanja, ili se poziva na istraživanja koja nisu u skladu sa naučnom provjerom i utvrđivanjem činjenica.
Ocjenu “Manipulisanje činjenicama” dobija medijski izvještaj koji koristi poznate i tačne činjenice, ali ih interpretira na obmanjujući način. Ovi izvještaji uglavnom koriste tačne informacije za izvođenje netačnih zaključaka ili tvrdnji, čime usmjeravaju zaključke konzumenata medijskog sadržaja u pogrešnom smjeru u odnosu na stvarno značenje predstavljenih činjenica.