Portal Epoha ovu odluku opisuje kao „veliku izbornu prevaru u Republici Moldaviji“, navodno „izvršenu u ime Evropske unije“. (1, 2) (arhivirano ovdje i ovdje)
U tekstu tog portala navodi se da su partije diskvalifikovane zbog “previše proruske orijentacije”, uz insinuacije o uplitanju Evropske unije (EU) u moldavski izborni proces.
“U Moldaviji su dvije stranke isključene s parlamentarnih izbora neposredno prije izbora. Smatrane su previše proruskima. Istovremeno, čelnici EU obećavaju milijarde pomoći. Izbori su očito “demokratski” samo ako je dopušteno sudjelovanje samo “100% prorežimskim” strankama”.
EU nije imala udjela u odluci o isključenju dvije političke stranke iz parlamentarnih izbora u Moldaviji, već je riječ o odluci državnih institucija.
Centralna izborna komisija donijela je odluku (arhivirano) o isključenju partija „Srce Moldavije“ i „Velika Moldavija“ na osnovu presude suda i to zbog optužbi za nezakonito finansiranje, podmićivanje birača, pranje novca i korišćenje stranog, ruskog novca za kampanju.
“Odluka protiv stranke “Srce Moldavije” uslijedila je nakon presude Apelacionog suda u Kišinjevu, kojom su aktivnosti te partije ograničene na period od 12 mjeseci.
Ministarstvo pravde je zatražilo zabranu nakon što su ranije ovog mjeseca sprovedene pretresne radnje dovele do optužbi za pranje novca, nezakonito finansiranje i pokušaje podmićivanja birača.
Istog dana, komisija je zabranila i djelovanje partije “Velika Moldavija”, navodeći kao razloge kupovinu glasova, skriveno finansiranje iz inostranstva i umiješanost u takozvani “maskirani izborni blok” povezan sa ranije zabranjenom partijom”, pojašnjeno je u tekstu Al Džazire.
Dakle, odluka je donijeta i sprovedena od strane domaćih moldavskih institucija.
Tekst na portalu Epoha prepun je proizvoljnih političkih tumačenja koja nisu zasnovana na činjenicama. Tako, tvrdnja da su „izbori demokratski samo ako je dopušteno učešće samo 100% prorežimskim strankama” predstavlja subjektivni zaključak.
Iako su pomenute proruske partije isključene sa parlamentarnih izbora, ne postoji konsenzus da su na izborima u Moldaviji “dozvoljene samo 100% pro-EU” partije. Činjenica je da su postojele opravdane sumnje o pravnim i bezbjednosnim razlozima za njihovo isključenje.
EU jeste obećala i pružila značajnu finansijsku pomoć Moldaviji (arhivirano) u vrijednosti od oko 1,9 milijardi eura za period 2025–2027, namijenjenu reformama, ekonomskom razvoju i jačanju odbrane i energetskog sistema. Međutim, ta podrška nije uslovljena nastavkom djelovanja samo određenih političkih partija.
EU podržava demokratske reforme i borbu protiv korupcije, ali time ne isključuje politički pluralizam, zato što određena opoziciona stranka nije po njenom “ukusu”.
Kancelarija za demokratske institucije i ljudska prava ODIHR, koja se bavi praćenjem izbora, ocijenila je izborni proces u Moldaviji (arhivirano) kao “dobro organizovan” u zakonskim okvirima, iako su evidentirane određene neregularnosti i strana miješanja.
“Prema preliminarnim nalazima i zaključcima OEBS/ODIHR-a, ovi izbori su bili kompetitivni, nudili su jasne političke alternative i bili su dobro organizovani, uz podršku stabilnog pravnog okvira. Nedavno donijeti zakoni i zahtjevi za podobnost kandidata izazvali su određene probleme, iako je Centralna izborna komisija bila otvorena u njihovom rješavanju. Izborna kampanja i samo glasanje odvijali su se u kontekstu neviđenog i višestrukog uplitanja i pritisaka iz Rusije, što je takođe primijetio OEBS/ODIHR”, piše u saopštenju.
O ruskom uticaju koji je OEBS/ODIHR konstatovao u svom preliminarnom izvještaju pisale su i kolege iz Istinomera, ukazujući na slične netačne tvrdnje.
“Uoči moldavskih parlamentarnih izbora otkrivena je mreža za obuku državljana Moldavije i Rumunije na teritoriji Srbije. Srpska policija uhapsila je dvoje ljudi zbog sumnje da su organizovali treninge namijenjene upravo tim grupama.
Prema istraživanju BIRN-a, više od 150 stranih državljana prolazilo je obuku u blizini Loznice, gde su ih instruktori trenirali u gađanju, prepoznavanju ciljeva i reagovanju u kriznim situacijama.
Treninzi su, kako navodi BIRN, imali jasan cilj – pripremu učesnika za djelovanje u slučaju nepovoljnog izbornog rezultata za proruske stranke u Moldaviji.
Moldavska policija je 22. septembra 2025. privela 74 osobe osumnjičene da su učestvovale u sličnim obukama i da su planirale izazivanje nereda tokom izbornog procesa”, piše u analizi Istinomera.
Činjenica je da je Moldavija pod velikim geopolitičkim pritiskom. Međunarodni akteri poput OBIHR-a uključeni su uglavnom kao podrška i nadzor u izbornom procesu, a ne kao direktni akteri koji učestvuju u odlukama izborne administracije.
Dakle, EU nije imala ulogu u odobravanju političkih kandidata ili partija na parlamentarnim izborima u Moldaviji, niti u isključenju dvije partije, već je riječ o odlukama domaćeg zakonodavstva i državnih institucija.
Zbog svega navedenog, objave ocjenjujemo ocjenom manipulacija činjenicama.
Ocjenu “Manipulisanje činjenicama” dobija medijski izvještaj koji koristi poznate i tačne činjenice, ali ih interpretira na obmanjujući način. Ovi izvještaji uglavnom koriste tačne informacije za izvođenje netačnih zaključaka ili tvrdnji, čime usmjeravaju zaključke konzumenata medijskog sadržaja u pogrešnom smjeru u odnosu na stvarno značenje predstavljenih činjenica.