Video (arhivirano) koji se širi na Facebooku prikazuje meteosnimak padavina sa pravilnim krugovima i simetričnim linijama — uz poruku:
“Pažljivo pogledaj radar!!! Priroda ili HAARP?”
Pravilni oblici i simetrične šare u atmosferi – koncentrični krugovi, linije i “zračenja” iz centralnih tačaka u Hrvatskoj i Mađarskoj su neke korisnike “dokaz” da se vremenske prilike ne dešavaju prirodno, već da su navodno rezultat HAARP tehnologije i manipulacije iz vazduha.
Ipak, iza dramatičnih komentara i viralnog snimka ne krije se zavjera, već – meteorološki radar. I nekoliko zakona fizike koje teoretičari uporno ignorišu.
Šta zapravo prikazuje video?
Kadar u videu potiče iz popularne njemačke aplikacije WetterOnline (arhivirano), tačnije iz njenog segmenta RegenRadar, koji prikazuje kretanje padavina u realnom vremenu. Aplikacija koristi radarske podatke evropskih nacionalnih meteoroloških servisa (npr. DWD iz Njemačke, ZAMG iz Austrije, ARSO iz Slovenije, RHMZ iz Srbije).
Prikazane “nepravilnosti” i pravilne geometrijske forme na mapi nijesu stvarni oblaci, niti pokazatelj nekog “skrivenog oružja”. U pitanju su radarski artefakti (arhivirano) – lažni signali i smetnje koje se povremeno pojavljuju zbog:
- tehničke kalibracije radara
- refleksije radio-talasa od tla, zgrada, planina ili čak rojeva insekata
- međusobnog ometanja više radara na istim frekvencijama
- pojave tzv. “sun spikes” – kada radar pokupi signal direktno sa Sunca
Ove pojave su u meteorološkoj zajednici dobro dokumentovane i redovno se uklanjaju ili ignorišu, jer ne predstavljaju stvarne vremenske uslove.
A šta je zapravo HAARP?
HAARP (High-frequency Active Auroral Research Program), o kojem smo pisali nebrojeno puta (1, 2, 3, 4 …) je istraživački projekat koji je započet 1993. godine u saveznoj američkoj državi Aljaska, sa ciljem izučavanja jonosfere – visokog sloja atmosfere, na visini od 80 do 500 kilometara.
Suprotno tvrdnjama teoretičara zavjere, HAARP:
- ne emituje nikakvu energiju ka tlu, već isključivo prema jonosferi
- ne može da utiče na vremenske prilike jer ne djeluje u sloju gdje se formiraju oblaci, kiša ili oluje
- nije “tajna vojna instalacija” – od 2015. godine u vlasništvu je University of Alaska Fairbanks i koristi se za naučna istraživanja, uz javno dostupne podatke i raspored eksperimenata.
Ovo su potvrdile i brojne institucije, uključujući:
- NOAA (Nacionalna uprava za okeane i atmosferu SAD) (arhivirano)
- CEDMO (The Central European Digital Media Observatory – panevropska platforma za suzbijanje dezinformacija uz podršku EU) (arhivirano)
- Univerzitet u Aljasci, (arhivirano) koji je vlasnik i operator HAARP-a
Struka ne ostavlja prostor za sumnju
Kako objašnjavaju meteorolozi sa sajta Severe Weather Europe (arhivirano), kao i eksperti sa Harvarda (arhivirano) i Met Office UK (arhivirano), ovakvi obrasci koji se povremeno vide na radarskim mapama nisu ništa neuobičajeno i pojavljuju se godinama unazad, usljed tehničkih ograničenja radarskih sistema.
Posebno je važno napomenuti da bi svaka stvarna tehnologija za upravljanje vremenom morala raspolagati nevjerovatnom količinom energije, višestruko većom od bilo čega što HAARP posjeduje, i sposobnošću da precizno upravlja atmosferom u najnižim slojevima, uključujući pritisak, vlagu, vjetrove i toplotnu razmjenu u realnom vremenu, i to na ogromnim geografskim površinama.
Nije na odmet da još jednom ponovimo: tvrdnje da video radara iznad Balkana dokazuje postojanje kontrole vremena putem HAARP-a nisu zasnovane na stvarnim činjenicama. U pitanju su tehnički artefakti na radarskim prikazima, koji se redovno dešavaju i koje meteorološki stručnjaci jasno prepoznaju i ignorišu.
HAARP je naučni istraživački projekat koji nema mogućnost upravljanja vremenom, niti bilo kakvu povezanost sa prikazanim radarom. Dakle, istina je ponovo bila dosadna – krugovi na radaru nisu tragovi HAARP-a, već tragovi lošeg signala.
Stoga – navedena objava dobija ocjenu – teorija zavjere.
Ocjenu “Teorija zavjere” dobija medijski izvještaj koji daje neistinit ili neprovjerljiv opis neke pojave, događaja ili osobe, predstavljajući ih kao dio ili rezultat skrivenog plana (“zavjere”). Za ovakve sadržaje karakteristično je da iznose niz tvrdnji, predstavljenih kao činjenice, između kojih se utvrđuju uzročno-posljedične veze, bez nuđenja bilo kakvih kredibilnih dokaza.