Propaganda je jedan od oblika društvene komunikacije, koja je raznovrsno korišćena i shvatana u različitim istorijskim momentima. Ono što je sigurno je da je ostavila neizbrisiv trag u razvoju ljudske civilizacije.
Na jednom Fejsbuk profilu objavljena je fotografija žene sa puškom, gdje se navodi da puška koju drži u ruci pripada njenom momku, koji je ranjen u borbi protiv Britanske vojske, te da je taj momenat zabilježen 1972. godine u Sjevernoj Irskoj. Fotografiju prati sljedeći tekst:
“Momak je preživeo, prebačen na bezbedno mesto, zahvaljujući žrtvovanju ove devojke koja se borila sa Britancima sve dok je nisu ubili. Kada je komandir Britanskog bataljona otkrio da se u stvari borio sa ženom, naredio je da je njegovi vojnici ne dodiruju, i dozvolio Ircima da je uzmu i sahrane. Kasnije su vojnici izveštavali da su čuli tog Britanskog komandira kako je rekao: “Kraljica ne brine o nama onako kako ova žena brine o svom momku i svojoj zemlji.” Fotografija je kasnije uzeta kao simbol za dan žena u Irskoj, zajedno sa izrekom: “Ne boj se da se vežeš sa snažnom ženom. Može doći dan kada će ona biti tvoje jedino oružje.“
Uz pomoć programa za obrnutu pretragu fotografija, došli smo do podatka da je fotografija žene sa puškom objavljena u Nacionalnoj biblioteci Irske. U opisu fotografije se navodi:
“Žena IRA dobrovoljac u aktivnoj službi u Zapadnom Belfastu sa jurišnom puškom AR18.”
Fotografiju koja je, kako se navodi, nastala između 1970. i 1979. godine, potpisuje Kolman Dojl.
On je za američki faktčeking sajt Snopes kazao da nikada nije bio siguran u identitet žene koju je sredinom 70-ih snimio na filmu. Dojl, koji je u kasnim 80-im, trenutak kada je ugledao ženu opisao je kao „kratak“. Pojasnio je da je na nju naišao kada se vraćao iz sjevernog Belfasta, gdje se sastao sa komandantom Privremene Irske republikanske armije, koja se borila za nezavisnost te zemlje. Prisjeća se da je ispalila dva metka, i da je potom jednostavno nestala.
„Činjenica da fotografija još uvijek izaziva debatu i skreće pažnju je svjedočanstvo njene moći i rodno opredijeljenih konvencija koje okružuju rat i nasilje… Kada naoružane žene uspiju da dođu do izražaja, često bivaju odbačene kao uznemirene ili, kao u slučaju priče na ovoj fotografiji, jednostavno prate muškarce i/ili muškog ljubavnika”, istakao je autor fotografije za Snopes i dodao da je ta “lažna priča dobar primjer svih sranja koje se pojavljuju na internetu između svega ostalog”.
Fotograf, kao ni istoričari koje je kontaktirao Snopes, uključujući Najla Gilmartina, predavača na odeljenju za sociologiju na irskom Univerzitetu Ulster, čije se istraživanje fokusiralo na borkinje, nisu mogli da utvrde identitet žene sa puškom sa fotografije. Zato su saglasni da je priča izmišljena, kao i istoričar sa Instituta za napredne studije Centralnoevropskog univerziteta, Diter Rajniš.
„Priču nije izmislio irski republikanski pokret, već se to dogodilo mnogo kasnije”, kazao je Rajniš.
On je došao do podatka da je na fotografiji članica republičke ženske organizacije “Cumann na mBan”, što u prevodu znači “Savjet žena”, koje su pomagale Privremnoj IRA-i, koju su činili samo muškarci. U godinama u kojima je nastala fotorafija koju analiziramo, neke žene su se pridružile toj paramilitarnoj organizaciji.
Tara Kinan-Thomson, autorka knjige „Irske žene i ulična politika“ tvrdi da je ta vjerovatno korišćena kao čvrsta propaganda da se mlade žene podstaknu na pokret.
Zbog činjenice da niko ne zna tačne podatke koji se kriju iza fotografije koju analiziramo, kao ni identitet žene, čije ime ne zna ni sam autor fotografije, ovoj objavi dajemo ocjenu dezinformacija.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
