Teorije zavjere smo navikli da čitamo na opskurnim portalima i naslovnicama tabloida. Međutim, s pandemijom koronavirusa teorije zavjere su našle put i do programa Javnog servisa.
Televizija Crne Gore je 8. aprila emitovala emisiju „Korona! Ostani doma!“ u okviru koje je gost bio ekonomski analitičar Predrag Drecun. Ipak, u petnaestominutnom razgovoru za ekonomske teme je bilo malo prostora. Umjesto toga, gledaocima su plasirane dezinformacije i teorije zavjere koje je njihov promoter predstavio kao činjenice.
Tim Raskrinkavanje.me ne ulazi u slobodu Javnog servisa RTCG i njegovih urednika i autora da sami biraju goste i uređuju emisije. Ipak, ovom analizom ukazujemo na to koliko je dezinformacija posredstvom kanala koji svi plaćamo sinoć pušteno u etar.
Od virusa iz Vinipega do tajnih prstiju Bila Gejtsa
Analitičar Drecun je iskoristio kanal Javnog servisa da s građanima podijeli saznanja o tome da je koronavirus projektovani, laboratorijski virus, napravljen u Kanadi 2014. godine.
Drecun nastavlja priču o tome kako je virus odnijet u Vuhan, i zaključuje:
Poznato je da je Bil Gejts obavezan sastojak svakog dobrog recepta za teoriju zavjere:
Teorija zavjere o „kineskim špijunima“ koji su ukrali koronavirus iz kanadske laboratorije i donijeli ga u Vuhan pojavila se još krajem januara 2020, i u kratkom vremenu se proširila kroz viralne objave i komentare teoretičara zavjere.
O teoriji su u međuvremenu pisali mnogi svjetski mediji i faktčekeri, uključujući i američki Factcheck.org i AFP Fact Check agencije France-Press.
Kanadska Agencija za javno zdravstvo je za kanadski javni servis CBC negirala bilo kakvu povezanost Nacionalne laboratorija za mikrobiologiju u Vinipegu i epidemije koronavirusa u Kini.
U ovom trenutku naučna zajednica je saglasna da je virus nastao prirodnim putem i da nije rezultat inženjeringa.
U pismu objavljenom 19. februara 2020. u medicinskom časopisu The Lancet, grupa naučnika dala je izjavu o porijeklu novog koronavirusa, koji izaziva bolest COVID-19.
Tvrdnje o vezama Bila Gejtsa i Pribrajt instituta s koronavirusom takođe su demistifikovana teorija zavjere, i o tome je pisao i BBC na srpskom.
Jutjuber Džordan Sater je podijelio link ka patentu iz 2015. koji je podneo Pirbrajt institut iz Engleske, a u kojem se govori i o mogućnosti vještačkog stvaranja slabije verzije virusa koja bi mogla da se koristi za pravljenje vakcine.Sater je iskoristio i činjenicu da se Fondacija Bil i Melinda Gejts nalaze na spisku donatora Pirbrajt instituta.
Ispostavilo se da Pirbrajt patent nema veze sa novim korona virusom, već da se to odnosi na vrstu bronhitisa koji spada u širu porodicu korona virusa.
Jesmo li već preboljeli koronu i da li Gorica štiti imunitet?
Predrag Drecun je u gostovanju izrazio sumnju i u zvanične podatke o koronavirusu u Crnoj Gori, i komentarisao mjere borbe protiv epidemije:
U decembru i januaru 2020. smo imali epidemiju gripa, o čemu govore i podaci Instituta za javno zdravlje koji vrši epidemiološki nadzor nad gripom od 40. sedmice 2019. godine i o tome objavljuje redovne sedmične izvještaje.
Prvi slučajevi koronavirusa u Crnoj Gori su potvrđeni 17. marta 2020. Sedmicama prije toga ljudi su testirani da bi se virus otkrio.
Šetnja u prirodi je zdrava, ali nijesmo mogli naći dokaze da 2-3 sata dnevne šetnje u četinarskoj šumi štiti imunitet najmanje mjesec dana.
Boris Džonson nije bolestan, a vakcinacija je fašizam
Drecun je u gostovanju izrazio sumnje u istinitost informacija o zdravlju britanskog premijera, a liberalizam izjednačio sa fašizmom zbog obavezne vakcinacije.
U međuvremenu, u demokratskim državama informacije o zdravlju šefa države su pitanje od javnog interesa, i o tome se građani redovno i istinito obavještavaju. Boris Džonson je u nedjelju 5. aprila hospitalizovan, a u ponedjeljak 6. aprila je prebačen na intenzivnu njegu gdje se nalazi u trenutku pisanja ovog teksta.
Čim se otvorio mali prozor, Drecun ga je iskoristio da saopšti i antivakserske stavove. U jednoj od najgledanijih emisija Javnog servisa, posvećenoj pandemiji koju izaziva virus za koji još nema vakcine. I kojoj se svi nadamo. Osim, možda, Drecuna.
Crnogorski Zakon o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti predviđa obaveznu vakcinaciju za određene zarazne bolesti, a za nepoštovanje ove obaveze propisane su novčane kazne.
_______________
Direktor IPSOS Strategic Marketinga Crna Gora Vladimir Raičević je 25. marta gostujući u Jutarnjem programu Televizije Crne Gore saopštio zaključke istraživanja koji govore da je usljed aktuelne situacije gledanost televizije značajno porasla, te da je za preko 80% građana Crne Gore televizija glavni izvor informisanja. Istakao je primjer da je gledanost Jutarnjeg programa TVCG porasla za 40%.
Dozvoljavajući upliv teorijama zavjere čije su prirodno stanište marginalni portali i tabloidi, RTCG je kanalisala ove dezinformacije do velikog broja građana.
Izražavamo nadu da će uredništvo u budućnosti naći način da stvori balans u studiju, pa i prilikom gostovanja. Prisustvo makar jednog stručnog sagovornika je brana od širenja nebuloznih teorija zavjere.
