Vakcinacija protiv koronavirusa proces je koji su tokom prethodnog perioda u stopu pratile lažne vijesti i dezinformacije. Da taj izvor dezinformacija “ne presušuje” pokazuju i neke od novih nepotvrđenih i netačnih tvrdnji koje gotovo svakodnevno pronalazimo na društvenim mrežama.
Posebno je problematično ukoliko one imaju uporište u različitim istraživanjima ili analizama, a budu prezentovane od strane osoba koje se smatraju stručnjacima i poznavaocima raznih oblasti medicine.
Upravo to je slučaj sa Facebook objavom sljedeće sadržine:
Opis prati printscreen izjave koja, prevedena sa engleskog jezika, glasi:
„Danas smo objavili analizu kovid mRNK vakcine s kojom javnost treba da bude upoznata. Ova vakcina je pokazala povećan rizik od smrti uzrokovane srčanim problemima među muskarcima od 18-39 godina. Drzava Florida nece precutati istinu“.
U pitanju je autentična izjava američkog ljekara Džozefa Ladapoa koju je objavio na svom Twitter nalogu.
The Washington Post je objavio da je Twitter nakratko uklonio Ladapovu objavu u kojoj je reklamirao studiju, označavajući je kao dezinformaciju, ali je nekoliko sati kasnije ona ponovo postala javna. Objavu prati i link sa zvaničnim saopštenjem i vodičem koji se odnosi na objavljene podatke.
Tvit je od tada podijeljen skoro 50.000 puta, dobijajući podršku anti-vaksera, kao i konzervativnih medija koji su isticali Ladapovu izjavu da njegova država „neće ćutati na istinu“.
Međutim, Ladapovu objavljenu analiza koja nije recenzirana, nema autora i upozorava da su njeni nalazi „preliminarni“ i „treba ih tumačiti sa oprezom“ — brzo su osudili medicinski i zdravstveni radnici, koji su ocijenili je da je najava generalnog hirurga Floride zapravo politika koja se maskira u nauku.
Časopis Forbes navodi da je važno napomenuti da ova analiza nije objavljena u nekom uglednom naučnom časopisu. Ocjenjuju i da nema nikakvih naznaka da je analiza bila podvrgnuta potpunom i pravilnom pregledu od strane stručnjaka na terenu kako bi se utvrdilo da li je urađena kako treba i da li se zaključci zaista poklapaju sa rezultatima.
Više od deset stručnjaka koje je intervjuisao The Washington Post — uključujući specijaliste za vakcine, bezbjednost pacijenata i izradu studija — navelo je zabrinutost u vezi sa analizom Floride.
The Washington Post podsjeća da su i FDA i Centar za kontrolu i prevenciju bolesti ranije upozorili da vakcine mogu izazvati srčane probleme kod rijetkih slučajeva, ali simptomi su privremeni, a slučajevi se uglavnom rešavaju u roku od nekoliko sati ili dana. Obimne opservacione studije na stotinama miliona primalaca vakcine pokazale su da, iako zapaljenje srca može biti rijetka nuspojava RNK vakcina koje nesrazmjerno pogađaju mlade muškarce, mali broj smrtnih slučajeva u toj starosnoj grupi i zaštitni efekti vakcina u prevenciji teškog covida nadmašuju te rizike, zaključili su stručnjaci sa Američkog koledža za kardiologiju.
Više informacija o ovom slučaju moguće je pročitati i u analizi koju je objavio PolitiFact.
Oni su citirali riječi Pola Ofita, člana savjetodavnog odbora američke Uprave za hranu i ljekove za vakcine protiv COVID-19 i direktora Centra za edukaciju o vakcinama u Dječjoj bolnici u Filadelfiji, koji je rekao da je još jedan od problema objavljene analize taj što je period od 25 nedjelja, koji je korišćen u studiji, bio predugačak.
Američki centar za kontrolu i prevenciju bolesti u saopštenju od 12. oktobra objavio je da je za starosnu grupu muškaraca od 18 do 24 godine bilo 52,4 slučajeva miokarditisa na milion primljenih doza Fajzer vakcine, dok je na milion doza Moderne zabilježeno 56,3 slučajeva. Oni su naveli da su simptomi miokarditisa obično blagi.
Zbog gore navedenih činjenica koje demanutuju nalaze “zvanične analize države Floride”, tj jasno ukazuju na to da analiza prije svega nije ni objavljena u skladu sa procedurama, a zatim problematizuju i način prikupljanja i obrade podataka ovaj sadržaj ocijenili smo kao dezinformaciju.
Ocjenu “Dezinformacija” dobija medijski izvještaj koji u sebi sadrži “miks” činjenica i netačnog ili poluistinitog sadržaja. U ovakvim slučajevima, mediji ne moraju nužno biti svjesni netačnih informacija koje su objavljene zajedno sa istinitim. Takođe, ovom ocjenom biće tretirani i izvještaji koji imaju lažne atribucije ili naslove koji ne oslikavaju tekst u smislu tačnosti informacija.
